Udazken-soinekoa

Gizakiak beti izan ditu denboraren igarotea neurtzeko tresnak edo zerura begiratuz itsasoan barrena ibiltzeko gidak. Antzinatean, adibidez, klepsidra izeneko likidoa isuritzen zuen tramankulu batez neurtzen zuten gure arbasoek denbora. Segundu edo minutu bezalako denbora unitateak, horrela, esan genezake mendez mendeko naturaren obserbazio zehatz eta sosegatu baten eta teknologiaren garapenaren ondoren etorri direla. Hau da, alde batetik ditugu guk asmatutako denbora unitateak eta bestetik naturak eskeintzen dizkigunak. Izan ere gauek eta egunek, izarren kokapenak edo naturaren soinekoek munduaren ordenamenduaz hitz egiten digute. Bizitza-zikloak asmatu edo deskubritu ditugu antolamendu-behar bati erantzunez. Modu honetan, udaberria, uda, udazkena eta negua bezalako denbora-unitateak sortu ditugu bizitzaren lau metafora liluragarri bezala. Ez al zaigu, ba, mendiak garai honetan soineko gorriz jantzi direla esatea gustatzen?

Nire buruari galdetzen diot nola moldatuko ginatekeen sukalde edo lantokietako hormetan zintzilikatzen ditugun egutegirik gabe. Zenbaki-zopa sinple bat baina askoz gehiago baita egutegia. Gure bizitza antolatzen duen elementu nagusietako bat izateaz gain bizitza bera egituratzeko ikuspegi baten islada da eta ekintzak sistematizatzeko mekanismo baten gurpilean sartzen gaitu oharkabean.  Obserbazio txiki honekin ez dut iradoki nahi “eguzki-erlojuak” berreskuratu beharko genituzkeenik ezta orain lagunekin elkartzeko formula poetikoak asmatu behar ditugunik: “eguzkia sartzean geratuko gara olibondoaren ondoan elkarrekin afaltzera joateko”. Ez. Nork daki nola adostuko zuten bi lagunek elkarrekin topatzeko tokia eta ordua orain dela hamar edo hogei mende. Kontua da garaiean garaiko formula magistralak ditugula denetarako.

Orain, adibidez, naturak udazkenaren espektakuloa eskeintzen digu. Eta gure emozioen arabera hostoen erorketak dekadentzia eta tristeziaz hitz egiten digu edo ostera, udazke-koloreen aniztasunaz eta etxe barruko epeltasunaren goxotasunaz. Egutegi faltan, esate baterako, erraza litzateke gure basoak begiratuz gero udazkenean gaudela ohartzea. Marroi-naranja-gorri kolorea nagusitzen da eta naturaren erritmoa nahiz indarra berriro da begi-bistakoa.

Udazken-soineko gorri hau gure basoetara iristeaz gain, supermerkatuetara ere heldu da. Erraza da oso zein urtarotan gauden ohartzea gure merkatu modernoetara joanda. Fruta saltokitik pasa ondoren eta garaiko fruituak eta barazkiak iritsi direla ikusi ondoren azkar ohartuko gara Gabonen aurreko denboraldian gaudela. Hori pentsatzera narama behintzat turroia ere salgai dugula jakiteak. Izan ere gure jakiek ere denbora neurtzeko aukera eskeintzen digute. Egutegiko garai bakoitzean hau edo hura jaten baitugu.

Azken batean, bizitza-zikloek iradokitzen digute antolamendua. Gure ingurura begiratuta ordena gara. Ostera, naturak eskeintzen dizkigun erritmo nahiz paisajeak ez ditugu batzutan gogoko. Horra hor, ba, hitz gutxitan, gizakioi batzuetan dagokiguna: gure barnean bizi ditugun beste aldarteei jarraituta gure barneko urtaro eta egutegiak sortzea.