Ni ez naiz Elena Ferrante

Orain arte zalantza izpiren batek egonezinda utzi izan bazaiztuzte ez kezkatu gehiago. Neronek diotsuet.  Ni neuk konfirmatzen dizuet ez dagoela dudarako ezbairik. Lasai lo egin dezakezue, argi eta ozen baztertzera noa eta zuen susmoa. Ni ez naiz zuek pentsatzen duzuena. Liburu horiek idazten dituena. Are gehiago, ez dut bere literatura ezagutzen. Bere idazkera. Eta aitortu behar dut eskaparateetan ondotxo erakartzen nautela bere liburuen izenburuek eta portadek. Emakume (edo gizon) honen inguruan sortu den mitoak olioz blaitzen ditu liburuak maite dituzten nire eskuak. Baina berriro diot nik ez dudala, adibidez, Adiskide paregabea liburua olio aromatikoetan irentsi. Nola liteke, orduan, zuek ahopeka eta ezkutuan pentsatzen duzuena? Bere libururik irakurri ez badut, ondo pentsa daitekeen bezala, nola idatziko nituen? Horixe bertan da, beraz,  esatera noanaren frogarik fidagarriena. Ni ez naiz Elena Ferrante.

Misterioa da pertsona bati lotu diezaiokegun atributo adiktibo eta iradokitzaileena. Sekula asetuko ez duzun desertuko egarri larri eta infinitua. Pertsona misteriotsu batetiko sentituko duzu kuriositate sutsu eta desesperatua. Desira kitzikatzaileena. Beti gehiago jakin nahi. Dakizuna beti da gutxi. Behar hori asetuko duen plazer isilak aurkituko zaitu noizbehinka. Baina gozamen hori tanten dosifikazio jakintsuak elikatuko du. Esaten da Elena Ferrante Italian jaiotako emakume edo gizon baten pseudonimoa dela eta ederki gordeta dutela bere editoreek idazlearen anonimatoa. Misterioa  Italiarekin nahaspilatzen da horrela. Lurralde horretako artearekin, amestera zaramatzan edertasunarekin eta argiarekin. Koktel indartsu hau, tentazio guztiak piztuz, bertako zaporeekin fermentatzen da eta ardo ezin goxoagoak sortzen dira. Eta benetan eta zeharo mozkortzen zaitu idazle batek piztu dezakeen jakin-minaren espezie pizgarriak, zure burua flotatzen utziko duen edariak. Baina beti tantaz tanta.

Elena Ferrante idazleak ondo toreatu ditu argitaletxeak. Hauek dira, izan ere, liburu bat argitaratzean idazleak bidaia komertzial nekagarrietara behartzen dituztenak. Elena Ferrantek, ostera, idazketaren zati golosoena dastatzen du: idatzi eta idatzitakoaren harrera beroa jaso zulotxo lotsati batetik begiratuz. Ez elkarrizketa, ez hitzaldi, ez sinaketa, ez argazkirik. Eta aldi berean hainbat printzipio gogoraraziz ere bai. Kasu honek erakusten baitu literatura eta orokorrean sorkuntza zer den bere muinean eta zer ez. Alegia, idazleari edo artistari utzi egin behar zaiola bere lan bakartian mina arnas bilakatzen. Ferranteren kasuan, idazle honek demostratu du bere bakardade isila dela lanaren motoreaz gain, bere marketing kanpainaren lelo bikainena. Jarrera diskretu hori  idazle mediatikoekin kontrajartzen da. Eta Ferrante, buru-belarri, arteari entregatuta imajinatzen dugu eta ez beste ezerri.

Bere obra bat euskaratuta dago. Eta ederki kateatu dira hortaz idazlearen aura misteriotsua eta nondik datorren ez dakigun hizkuntzarena. Karanbola bitxi honek misterioa zein indartsua izan litekeen azpimarratzen digu. Pertsona bati buruzko datu gutxi batzurekin garunak gaztelu ikaragarriak eraiki ditzakeela. Italiakoa izanik Ferrante –hala bada behintzat- nik bere liburuak inspiratzen dituzten -gazteluak ez- iturriak ditut presente. Honela, idazlearen iturri literarioek Italiako bestelako iturri liluragarriekin bat egiten dute nire garunean. Adibidez, Fontana de Trevi bezalakoak  horrelako idazle baten inspirazio eta emankortasunarekin parekatuko nituzke. Ahoak zabaltzen dituen artearekin. Ikusiko-al-dut-berriro-hau-nire-bizitzan pentsatzera eramaten zaituzten obrekin. Bizitzan behin gertatzen diren momentuekin. Hasieran esan dizuedan bezala, Elena Ferrante izenaren atzean aurkituko ez nauzuela argi uztera nator. Nire hitzak, horregatik, ez datoz Fontana de Trevi ederretik. Are gutxiago nire idazkera. Oso bestelako iturri batetik jausten dira nire ideiak. Herrixka batean, parkeko haurren jolasen artean, euren egarri izerditsua asetuko duen iturri xume batetik. 

Argazkia: Elliott Erwitt.