Zein eguraldi egingo du bihar nire bihotzean?

Satelite batek bihar soinean zer jantzi behar dudan esaten dit. Meteosat izenarekin aurkezten dizkit bere irudiak eta iradokizunak telebistan. Ondoren meteorologoek datorren eguraldiaren iragarpenak egiteko. Armairutik zer arropa atera behar dudan jakiteko. Bai, izarren ondoan egotea gustatzen zaion eguraldiaren Polaroid makina batek lehorrerako zapatilak edo euritako botak jantzi behar ditudan esaten dit. Eta nahikoa da entzun nahi nuen bere uhinen, mezuen, argazkien bitartez egun hauetan. Nahikoa da. Hobeto jertse lodi hori dagoen tokian uztea. Barruko kamiseta hurrengo negurako gordetzea. Euritako bota horien zamaz libratzeko garaia da, neska. Udaberri anderea dator entzun nahi nuen prime time garaian. Udaberri anderea dator soineko berdea jantzita.

Espaziotik nire egongelara iristen zaizkidan irudiak ez dira ordea antizikloienak, soinekoenak, eguzkitako betaurrekoenak. Eta lurrera eroritako gosariaren esnea diruditen borrasken silueta txuriek aspertuta naukate. Bihar euria egingo du. Bihar ere ezin duzu aterkia ahaztu, esaten dit aspaldian gauero satelite batek.  Baina eguraldiak bereziki arduratzen nau oporrak hurbiltzen ari zaizkidanean. Orduan eguraldiaren telebista saioetako aurkezleak nire egongelaren jabe egiten dira lotsagabe. Nire egongelako telebistan futbol jokalarien adinako protagonismo minutuak izaten dituzte. Eguraldiaren kronikak datozen egunen aurrerapena egiten didalako. Oporren aperitibo goxo-goxo bat bezala. Presio altuen edo baxuen itxarote horretan. Ez atzetik. Oporrak aurretik ditudan benetako zorion horren tenperaturan.

Eguraldiaren saio hauek asko sofistikatu dira. Badute igogailuko elkarrizketen arintasuna, zientziaren logika argia eta baita poesiaren ispilu jostalaria. Baina batez ere, eguraldi gizon eta emakumeek  bizitza eta edertasuna omentzen dute. Eguraldiaren iragarpena txarra izan arren aurkezle hauek tonu baikor bat ematen saiatzen dira beren saioari. Edo fenomeno metereologikoen azalpen zientifikoak ematen dituzte labur zein era ulerkor batean. Geografiaz ere ikasten dugu eta mendikate edo ibaien izenak barneratzen laguntzen digute. Gainera, Ventusky bezelako aplikazioekin gertatzen den moduan gero eta zehaztasun maila altuagoan egiten dituzte iragarpenak. Batzuetan orduz ordu, tantaz tanta, izpiz izpi. Ia-ia parodiaraino albiste pertsonalizatuak eskeini arte. Orain merkurioak gora egingo du, gero behera. Orain hego haizeak logurea emango dizu eta egunaren azken orduetan ipar haizeak euria ekarriko du zure auzora giroa garbituz. Eta ez ahaztu sentsazio termikoa. Ez ahaztu eguraldi garaikidearen kontzeptu hori. Baina ondo pentsatuz gero eguraldia aurreratzen didan gizon edo emakume hori spoiler madarikatu bat da. Alarmista bat. Hurrengo egunaren misterio guztia deuseztuko dit. Goizean leihoa ireki eta eguraldia usaintzeko nire gaitasuna lapurtuko dit. Barkatuko diot dena den eskuzabal. Zeruak eskeintzen dizkigun egunsenti eta ilunabarren irudiak oparituko dizkidalako. Eguzkia sartzen ikustera gonbidatuko nau telbistan ikusten dudan hondartza batean. Cumulonimbus baten formak maitatzera iritsi arte. Zeruak emateko duen guztia nire egongelan hustu arte. Lotarako musu zaparrada bat bezala. Besterik ez jaun-andreok, agur esan arte.   

Baina eguraldi gizon eta emakume hauengandik benetan jakitea gustatuko litzaidakeena ez da abisu horia, naranja, gorria izango dugun. Nire paseoan olatu batek harrapa nazakeen. Zubia zeharkatzen dudanean haizeak aterkiari buelta emango dion. Ez, hori ez. Isobara mapek nire bihotza marraztea nahi dut. Horrela nire bihotzeko kale bustietan zer giro egingo duen jakingo dudalako.  Bai, Irma edo Katrina urakanen beldur den itsas portua bezela hau galdetuko dut gaur gauean zuhur. Zer eguraldi egingo du bihar nire bihotzean? Zer eguraldi egingo du hemen barruan? Galdera hau zuzenduko diet eguraldi gizon eta emakumeei. Kapitain baten ardura nire bularraldean hartuta. Nire itsasoko kapitainaren ardura. Zeren ez bainau hainbeste kezkatzen Donostia urdin edo gris margotzen duen eguraldi horrek. Ez, nik euripean dantza egiteko eguraldiaren iragarpena maite dut. Euria egiten duenean zerutik erortzen diren tantak edan nahi ditut. Nire hiriko euri tanta horiek diamanteak bezala desiatu. Ez baitago eguraldi txarrik bihotza eguzkitsu duenarentzat. Bere umorea eguraldiak baldintzatu gabe mantentzen dakienarentzat. Kanpoan ari duena kanpoan uzten dakiena jakintsua da.  Eta bizitza, benetako bizitza ezagutuko du ekaitz bat zeharkatzen  dagoen bihotzak. Ekaitzean edertasuna ikusten dakienak. Ekaitz perfektuak miresten dituenak. Bihotzean laino beltzak ageri diren egun bat, hilabete bat, urte bat iristen bada hauek joango diren dudarik ez duenak. Irrifarre egingo dionak oporretan, ostiraletan, astelehenetan zeruari. Zeruari, eguraldiaren Polaroid makinak gure inguruan bueltak ematen dituen bitartean.

Argazkia: Erich Hartmann, 1967, NYC. 

Patioak, lorez beteriko patioak balira akaso defektuak

Zenbait kasutan, zeramika artisautzarekin edo dekorazioarekin lotzen dugu baina artearen kategoria merezi du gehienetan. Zeramika material fina eta noblea da etxean edukitzeko baina aldi berean museo bateko ikuslea hunkitzen du. Harridura pizten dio sentsibilitatea duenari. Hitzek espresatu ezin dezaketen edertasun bat pieza batean konzentra daiteke. Obra batean. Zeramikari baten tailerrean sartzea artista baten sorkuntza tenplua bixitatzea da. Bertara sartzean, kontuz! Ez puskatu ezer, esaten dizu ahots batek. Baina begira, pieza horren isiltasunak espazioa bete du bat batean. Zure ibilera moteldu duzu zerbait puskatuko duzun beldurrez. Eta tailerraren giroarekin bat egiten hasi zara. Gela batean sartu zara baina zure gorputzetik atera zaitu bat batean artistaren tailerrak. Zoragarria da. Buztinarekin oreka perfektuak sentitzea. Piezak daude lurrean, paretetan, alturetan. Ederra da. Ondoan duzun pieza hori munduan bakarra dela jabetzea. Artistaren mahaiaren zabalerak ekintzara eta jolasera bultzatzen zaituela sentitzea. Txoko bateko irratiaren presentziak tailerrean denbora azkar igarotzen dela ondorioztatzea. Desordenaren eta txukuntasunaren armonia esplikaezina ikustea. Esmalteen txokoko  kolore batek zure desira piztea. Anfora baten dotoreziak hitzik gabe utzi zaituela konturatzea. Ia-ia anfora horrek arnastu egiten du, pentsatu duzu. Ia-ia arnastu egiten du, arnastu, arnastu, arnastu. Bizirik dago eta garrantzitsuena, zu bizirik sentiarazi zaitu. Bai, arnasa hartu duzu sakon zuk. Bizirik zaude! Voilà, horra hor zer den artea.

Artistak bere obra kuttunak dauzka baina gehiago erakusten diote bere obra petralenek.  Mila gradu baino gehiagoko berotasuna sortzen duen labe hori da maisua. Buztinari forma eman ostean hau labetik igaro behar da bizkotxo gogor baten itxura hartzeko. Ondoren bizkotxo hauei esmaltea ematen zaie eta azkenik, berriro labean erretzen dira. Labeak prozesu honetan daukan presentzia funtsezkoa da eta aldi berean misteriotsua. Batzuetan labetik atera den pieza ez da artistak labera sartzerakoan buruan zuena. Sorpresak ematen ditu labeak zeramikan. Horregatik, batzuetan akatsak maitatzea erakusten du. Obra batean hasierako ustezko akatsa dohain bilaka daitekeelako. Lorpen estetiko batean. Adibidez, artistaren kontroletik at zegoen esmalte tanta batek ikutu berezi eta definitiboa eman diezaioke piezari azkeneko minutuan. Nolabait, zoriak nahi izan duelako. Labetik ateratzeko instant erabakiorrean. Horregatik, akatsek bere tokia dute artista baten bizitzan eta baita zeramikari perfekzionista baten tailerrean. Obra petral batek aurkikuntza batera eraman dezake artista. Alexander Fleming-ek ez al zuen ba penizilina asmatu akats baten hariari jarraituz? 

Vallauris herrian gertatu zen, Frantziako Kosta Urdinean. Zeramikari batzuen dendan lan egiten zuen Jacqueline Roque izeneko andere gazteaz maitemindu zen Pablo Picasso. Ondoren bere musa izango zena. Eta bere obran betiko geratu dira besteak beste maitasun horren lekuko diren zeramikazko lan ederrak. Formak, testurak, akaberak maitatzera gonbidatzen zaituzten lan itzelak. Bolumenaren poesia errimak dira. Bizipozari idatzitako maitasun eskutitzak. Benetan atsegina da pieza horien zaporea begietan sentitzea. Benetan erraza da instant batean lan horiek maitatzea. Hain atsegina, hain erraza eskuetan izango bazenitu Picassoren pieza horiei hitz egingo zeniekeela. Belarrira hitz egin leun, begiak itxita, samur. Belarrira hitz egin artistaren eskuek egindako piezei. Nolabait itzultzeko pieza horiek zugan sortzen duten maitasun hori. Bizitzarekiko maitasuna. Edertasunarekiko. Industria masifikatuaren garai honetan eskuz egindako pieza bakarren balioa gehiago estimatzen dugulako. Picasso, XX. mendeko artista handiak, zeramika artearen gailurrera igo zuen.  Marinelen kamisetekin janzten zituen beso eta esku horiek buztina urre bilakatu zuten. Nolabaiteko duintasuna eman zion diziplina horri eta Vallauris inguruan zeramika tailer ugari sortu ziren.   

Zer egingo zenuke buztin zati bat emango balizute? Zeramika tailer batean sartzeko baimena izango bazenu zure eskuak nekatu arte? Zer sortuko zenuke alkandora zahar bat soinean jantzi ondoren? Kutxa txiki bat zure belarritakoak gordetzeko, katilu bat saltsa bat mahai gainean dotoreziaz aurkezteko edo agian loreontzi bat?  Udaberria ate joka dugunez loreontzia aukeratuz gero gozatzeko esango nizuke. Disfrutatzeko. Zerbait benetakoa eta autentikoa egitera animatuko zintuzket. Zuk sortutako inperfekzioak maitatzeko esango nizuke. Zure eskuak askatzeko, blokeo batek ez baitu uzten zure onena ateratzen uzten. Niri esan zidaten bezela, zeramikan eta bizitzan defektuak efektu bilakatzen direlako. Pertsona batean gertatzen den bezela, akatsek bakarra egiten dute obra bat. Ustezko ahuldadeak boteretsu egin dezake pieza bat. Zure loreontzia. Zure esentzia, lorea, bihotza gordetzen duen sorkuntza hori. Imajinatu hori garela. Loreak gordetzen dituzten loreontziz jositako patio bat. Dela akatsez eta defektuz beterikoa. Baina ez al da ederra horrela? Ez al gara ederrak, bereziak, bakarrak horrela?    

Argazkian: Pott zeramikariekin egindako kutxa. Nire lehen pieza.